پس از همه‌گیری کرونا، بسیاری از پژوهش‌ها به بررسی تاثیرات طولانی‌مدت این ویروس بر بدن پرداخته‌اند. یکی از مهم‌ترین یافته‌ها، افزایش چشمگیر اختلالات مربوط به روده-مغز است؛ اختلالاتی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و سوء هاضمه عملکردی که ارتباط مستقیم بین سلامت روده و مغز را نشان می‌دهند. در این مقاله از دکتر پرس، به بررسی آخرین تحقیقات در زمینه اختلالات روده-مغز، ارتباط آن‌ها با کووید طولانی‌مدت، زوال عقل و راهکارهای مدیریت این مشکلات می‌پردازیم.
زمان خواندن: ۴ دقیقه
افزایش اختلالات روده-مغز پس از کرونا
مطالعات انجام شده در آمریکا و بریتانیا نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳، میزان ابتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) حدود ۲۸ درصد افزایش یافته است. این بیماری که با علائمی مانند گرفتگی معده، اسهال و نفخ همراه است، یکی از شایع‌ترین اختلالات مربوط به روده-مغز محسوب می‌شود. همچنین موارد ابتلا به سوء هاضمه عملکردی نیز با ۴۴ درصد رشد، از ۸.۳ به ۱۱.۹ درصد رسیده است. این بیماری احساس سیری زودرس و درد معده ایجاد می‌کند و ارتباط مستقیم با اختلال در عملکرد مغز و روده دارد.
ارتباط کووید طولانی مدت با اختلالات روده-مغز
افرادی که از کووید طولانی‌مدت رنج می‌برند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به اختلالات مربوط به روده-مغز قرار دارند. این بیماران علائمی مانند خستگی شدید، تنگی نفس، ضعف عضلانی و اضطراب و افسردگی را گزارش کرده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات ایجادشده در مغز بیماران کووید طولانی‌مدت، باعث افزایش مشکلاتی نظیر مه‌ذهنی (Brain Fog) و کاهش کیفیت زندگی می‌شود.
مقایسه آماری اختلالات روده-مغز قبل و بعد از کرونا
| نوع اختلال | قبل از کرونا (۲۰۱۷) | بعد از کرونا (۲۰۲۳) | درصد افزایش |
| سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) | ۴.۷ درصد | ۶ درصد | ۲۸ |
| سوء هاضمه عملکردی | ۸.۳ درصد | ۱۱.۹ درصد | ۴۴ |
اثرات کووید طولانی‌مدت بر مغز
تحقیقات جدید نشان داده است که بیماران کووید طولانی‌مدت دچار کاهش پروتئین‌های محافظ مغزی و افزایش التهاب در بافت مغز می‌شوند. این تغییرات با بیماری‌هایی مانند زوال عقل (دمانس) و آلزایمر زودرس ارتباط مستقیم دارد. همچنین این بیماران در آزمون‌های زبانی و شناختی ضعیف‌تر عمل می‌کنند که می‌تواند نشانه‌ای از آسیب عصبی دائمی باشد.
تاثیر ویروس کرونا بر زوال عقل
یافته‌های اخیر همچنین هشداری از سوی متخصصان را دنبال می‌کند مبنی بر اینکه این ویروس ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را نیز به طرز چشمگیری افزایش دهد. پیش از این، محققان آمریکایی دریافتند که افراد مبتلا به کووید طولانی مدت ممکن است پنج برابر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری تخریب‌کننده حافظه باشند.
دکتر گابریل د اراوسکین، متخصص مغز و اعصاب در دانشگاه تگزاس هلث سن آنتونیو، در حال بررسی این ارتباط است. او به وال استریت ژورنال گفت: مطالعات موجود نشان می‌دهد افراد بالای ۵۷ سالی که به کووید طولانی مبتلا شده‌اند، «مشخصات فردی با آلزایمر بسیار زودرس را دارند». و با نگرانی افزود: «به نظر نمی‌رسد که این روند در بزرگسالان مسن‌تر برگشت‌پذیر باشد.»
نتیجه‌گیری
همه‌گیری کرونا تنها یک بیماری ویروسی گذرا نبود بلکه اثرات بلندمدت آن همچنان سلامت جسم و روان انسان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افزایش این نوع اختلالات و ارتباط آن با کووید طولانی مدت نشان می‌دهد که توجه به سلامت گوارش و روان بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. غربالگری، تشخیص به‌موقع و اصلاح سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت این بیماری‌ها ایفا کند.
سوالات متداول
اختلالات روده-مغز چیست؟
این نوع اختلالات بیماری‌هایی هستند که به دلیل مشکل در ارتباط میان دستگاه گوارش و مغز ایجاد می‌شوند، مانند IBS و سوء هاضمه عملکردی.
کووید طولانی‌مدت چه نقشی در این اختلالات دارد؟
افراد مبتلا به کووید طولانی‌مدت بیشتر در معرض مشکلات روده-مغز قرار دارند و علائم آن‌ها شدیدتر است.
آیا این بیماری‌ها درمان قطعی دارند؟
درمان قطعی وجود ندارد اما با تغییر سبک زندگی، داروهای تخصصی و مدیریت استرس می‌توان علائم را کاهش داد.
آیا اختلالات روده-مغز با افسردگی مرتبط‌اند؟
بله، مطالعات نشان داده‌اند که این بیماری‌ها می‌توانند به اضطراب و افسردگی منجر شوند یا آن‌ها را تشدید کنند.
چگونه می‌توان از ابتلا به اختلالات روده-مغز پیشگیری کرد؟
تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت استرس و پیگیری علائم گوارشی از راهکارهای مهم پیشگیری هستند.
