این داروها را مصرف نکنید؛ زیرا ممکن است ریسک ابتلا به دمانس یا زوال عقل را افزایش دهند. دمانس یا زوال عقل یکی از بیماری‌های پیش‌رونده و چالش‌برانگیز است که حافظه، توانایی تفکر و استقلال افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که برخی داروهای رایج ممکن است ریسک ابتلا به دمانس را افزایش دهند، در حالی که برخی داروها و واکسن‌ها ممکن است اثر محافظتی داشته باشند.
مطالعات جدید شامل بیش از ۱۳۰ میلیون نفر نشان می‌دهند که پنج گروه اصلی از داروهای معمولی می‌توانند ریسک ابتلا به دمانس را افزایش دهند. این یافته‌ها اهمیت آگاهی در مصرف داروها، بررسی وضعیت سلامت ذهنی و مشورت با پزشک را دوچندان می‌کند. در این مقاله، همه نکات مرتبط با داروها، اثرات آن‌ها، پیشگیری و توصیه‌های پزشکی بررسی شده است.
زمان خواندن: ۷ دقیقه
این داروها را مصرف نکنید
گروه‌های دارویی که ممکن است ریسک دمانس را بالا ببرند عبارتند از:
- داروهای ضد روان‌پریشی (آنتی‌سایکوتیک‌ها)
- برخی داروهای کنترل فشار خون
- داروهای دیابت
- ویتامین‌ها و مکمل‌ها
- داروهای ضد افسردگی
برخی از داروهای ضد افسردگی و ضد روان‌پریشی، از جمله SSRI ها، با افزایش تا ۱۲۵ درصدی احتمال تشخیص دمانس مرتبط بوده‌اند.
بیشتر بخوانید: داروی جدید سرطان پستان و پوست
داروهایی که ممکن است ریسک ابتلا به دمانس را افزایش دهند
مطالعه انجام شده توسط دانشگاه‌های کمبریج و اکستر، داده‌های ۱۴ مطالعه بزرگ را بررسی کرده است. نتایج نشان داد برخی داروهای رایج ممکن است با افزایش ریسک دمانس مرتبط باشند.
نمونه داروهای مهم:
- داروهای ضد روان‌پریشی مانند سرترالین و اس سیتالوپرام
- داروهای کنترل فشار خون و قلب
- داروهای دیابت: متفورمین، گلیبن‌کلامید
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها
- داروهای ضد افسردگی
نکته مهم: این ارتباط همیشه به معنای علت مستقیم نیست. برخی افراد به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا افسردگی، دارو مصرف می‌کنند و به طور همزمان در معرض ریسک بالاتر دمانس هستند. این پدیده به عنوان «علت معکوس» (Reverse Causation) شناخته می‌شود.
داروهایی که ممکن است ریسک دمانس را کاهش دهند
این داروها را مصرف نکنید. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی داروها و واکسن‌ها می‌توانند اثر محافظتی داشته باشند و ریسک ابتلا به دمانس را کاهش دهند. کاهش ریسک در این دسته‌ها حدود ۴۴ درصد گزارش شده است.
- واکسن‌ها: هپاتیت A، تیفوئید، ترکیب هپاتیت A و تیفوئید، دیفتری و واکسن BCG
- داروهای ضد التهاب: کاهش التهاب مغز و سیستم عصبی
- داروهای آنتی‌بیوتیک و ضد میکروب‌ها
علت معکوس چیست؟
محققان تاکید می‌کنند که افزایش ریسک دمانس در برخی داروها ممکن است ناشی از شرایط زمینه‌ای بیماران باشد:
- افراد با دمانس ممکن است افسردگی، اضطراب یا مشکلات خواب بیشتری داشته باشند.
- این بیماران اغلب داروهای ضد افسردگی یا داروهای کنترل قند مصرف می‌کنند.
- بنابراین افزایش تشخیص دمانس ممکن است همزمان با مصرف دارو رخ دهد، نه به دلیل خود دارو.
توصیه‌های مهم پزشکی
- هرگز داروی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید
- در صورت نگرانی درباره ریسک دمانس، با پزشک مشورت کنید
- داروهای تایید شده برای بیماری‌های دیگر ممکن است برای درمان دمانس بازتخصیص یابند
- تحقیقات و کارآزمایی‌های بالینی برای تایید اثر داروها ضروری است
بیشتر بخوانید: تایید داروی Zegfrovy برای سرطان ریه توسط FDA
لیست کامل داروهای مرتبط با افزایش ریسک دمانس
این داروها را مصرف نکنید:
- Acamprosate Calcium – استامپروسات کلسیم
- Alendronic Acid – آلندرونیک اسید
- Amisulpride – آمی‌سولپرید
- Amitriptyline Hydrochloride – آمی‌تریپتیلین هیدروکلراید
- Amoxicillin – آموکسی‌سیلین
- Anastrozole – آناستروزول
- Antiseptic Emollients – امولیانت‌های ضدعفونی‌کننده
- Aripiprazole – آریپیپرازول
- Ascorbic Acid – اسید اسکوربیک (ویتامین C)
- Aspirin – آسپرین
- Atorvastatin – آتورواستاتین
- Baclofen – باکلوفن
- Betahistine Hydrochloride – بتاهستین هیدروکلراید
- Bisacodyl – بیساکودیل
- Bisoprolol Fumarate – بیسوپروول فومارات
- Bumetanide – بومتانید
- Buprenorphine – بوپرنورفین
- Calcium Salts – نمک‌های کلسیم
- Carbamazepine – کاربامازپین
- Catheter Patency Solutions – محلول‌های باز نگه داشتن کاتتر
- Cefaclor – سفاکلور
- Cephalexin – سفالکسین
- Chlordiazepoxide – کلردیازپوکساید
- Chlorhexidine A-H – کلرهگزیدین A-H
- Chlorhexidine Gluconate – کلرهگزیدین گلوکونات
- Chlorpromazine – کلرپرومازین
- Cholecalciferol – کلسی‌فرول (ویتامین D3)
- Cinnarizine – سیناریزین
- Ciprofloxacin – سیپروفلوکساسین
- Citalopram – سیتالوپرام
- Clomipramine – کلومیپرامین
- Clonazepam – کلونازپام
- Clopidogrel Bisulfate – کلپی‌دوگرل بی‌سولفات
- Clotrimazole – کلوتریمازول
- Codeine – کدئین
- Compound Analgesics – داروهای ترکیبی مسکن
- Compound Bronchodilators – برونکودیلاتورهای ترکیبی
- Compound Iron Preparations – ترکیبات آهن ترکیبی
- Compound Proprietary Antacids – آنتی‌اسیدهای ترکیبی اختصاصی
- Cyanocobalamin – سیانوکوبالامین (ویتامین B12)
- Cyclizine – سیکلیزین
- Dantron – دانترون
- Dexamethasone – دگزامتازون
- Diazepam – دیازپام
- Digoxin – دیگوکسین
- Dihydrocodeine Tartrate – دی هیدروکدئین تارتارات
- Diltiazem Hydrochloride – دیلتیازم هیدروکلراید
- Dipyridamole – دی پیریدامول
- Dipyridamole + Aspirin – دی پیریدامول + آسپرین
- Disulfiram – دیسولفیرام
- Docusate Sodium – دوکوزات سدیم
- Domperidone – دومپریدون
- Donepezil – دونپزیل
- Dosulepin – دوسولپین
- Duloxetine – دولوکستین
- Emollients (Bath Additives, Creams) – امولیانت‌ها (مواد افزودنی حمام و کرم‌ها)
- Eperisone – اپریزون
- Escitalopram – اسکیتالوپرام
- Eszopiclone – اسزوپیکلون
- Etoricoxib – اتوریکوکسیب
- Exenatide – اگزناتاید
- Feed Thickening Preps – مواد غلیظ‌کننده خوراک
- Ferrous Fumarate – فروسی فومارات
- Ferrous Sulfate – فروسی سولفات
- Flucloxacillin – فلوکلوزاسیلین
- Fludrocortisone Acetate – فلودروکورتیزون استات
- Fluoxetine – فلوکستین
- Flupentixol – فلوپنتیکسول
- Fluvastatin – فلوواستاتین
- Folic Acid – اسید فولیک
- Furosemide – فوروزماید
- Fusidic Acid – فوزیدیک اسید
- Gabapentin – گاباپنتین
- Gemfibrozil – جم‌فیبروزیل
- Generic Expectorants – داروهای خلط‌آور عمومی
- Glibenclamide – گلیبن‌کلامید
- Gliclazide – گلی کلازید
- Glimepiride – گلیمپیرید
- Glucagon – گلوکاگون
- Glucose – گلوکز
- Glyceryl Trinitrate – گلیسریل تری‌نیتریت
- Haloperidol – هالوپریدول
- Hexetidine – هگزیدین
- Hydrocodone + Acetaminophen – هیدروکودون + استامینوفن
- Hydrocortisone + Antimicrobials – هیدروکورتیزون + ضد میکروب‌ها
- Hydroxocobalamin – هیدروکسوکوبالامین
- Hyoscine Hydrobromide (CNS Use) – هیوسین هیدروبروماید (مصرف سیستم عصبی مرکزی)
- Imipramine – ایمی‌پرامین
- Influenza Vaccines – واکسن‌های آنفلوانزا
- Insulin Aspart – انسولین آسپارت
- Insulin Glargine – انسولین گلارژین
- Iodine Compounds – ترکیبات ید
- Ipratropium Bromide – ایپراتروپیوم بروماید
- Isophane Insulin – انسولین ایزوفان
- Isosorbide Mononitrate – ایزوسورباید مونو نیترات
- Ispaghula Husk – پوست اسپاقولا
- Lactulose – لاکتولوز
- Lamotrigine – لاموتریژین
- Lansoprazole – لانزوپرازول
- Levetiracetam – لوتیراستام
- Levodopa – لوودوپا
- Levodopa with Benserazide – لوودوپا با بنسرازید
- Levodopa with Carbidopa – لوودوپا با کاربی‌دوپا
- Linagliptin – لیناگلیپتین
- Lisinopril – لیزینوپریل
- Lithium Carbonate – لیتیوم کربنات
- Local Anaesthetics (Skin) – بی‌حس‌کننده‌های موضعی (پوست)
- Lofepramine – لوفپرامین
- Loperamide Hydrochloride – لوپرامید هیدروکلراید
- Lorazepam – لورازپام
- Magnesium Hydroxide – هیدروکسید منیزیم
- Magnesium Salts – نمک‌های منیزیم
- Malathion – مالاتیون
- Melatonin – ملاتونین
- Memantine – ممانتین
- Metformin – متفورمین
- Metoclopramide Hydrochloride – متوکلوپرامید هیدروکلراید
- Metronidazole – مترونیدازول
- Miconazole – میکونازول
- Minor Skin Infection Preparations – داروهای درمان عفونت‌های جزئی پوست
- Mirtazapine – میرتازاپین
- Morphine Salts – نمک‌های مورفین
- Multivitamins – مولتی‌ویتامین‌ها
- Mupirocin – موپیروسین
- Neostigmine – نئوستیگمین
- Nicorandil – نیکوراندیل
- Nicotine – نیکوتین
- Nitrazepam – نیترازپام
- Nitrofurantoin – نیتروفورانتوئین
- Nystatin – نیستاتین
- Olanzapine – اولانزاپین
- Omeprazole – اومپرازول
- Other Oropharyngeal Preparations – سایر داروهای دهانی و حلقی
- Oxybutynin – اکسی‌بوتینین
- Oxycodone Hydrochloride – اکسی‌کدون هیدروکلراید
- Paracetamol – پاراستامول
- Paroxetine – پاروکستین
- Pericyazine – پری‌سیکازین
- Permethrin – پرمترین
- Phenytoin – فنی‌توئین
- Pioglitazone – پیوگلیتازون
- Polyethylene Glycol Electrolyte – پلی‌اتیلن گلیکول الکترولیت
- Potassium Chloride – کلرید پتاسیم
- Potassium Salts – نمک‌های پتاسیم
- Potassium Sparing Compound Diuretics A-Z – دیورتیک‌های ترکیبی نگه‌دارنده پتاسیم A تا Z
- Pramipexole – پرامیپکسول
- Pravastatin – پراواستاتین
- Prednisone – پردنیزون
- Pregabalin – پرگابالین
- Primidone – پری‌میدون
- Prochlorperazine – پروکلرپرازین
- Procyclidine – پروسایکلیدین
- Promazine – پرومازین
- Promethazine Hydrochloride – پرومتازین هیدروکلراید
- Propoxyphene/Acetaminophen – پروپوکسیفن / استامینوفن
- Propranolol – پروپرانولول
- Proprietary Cough Compound Preparations M-Z – ترکیبات سرفه اختصاصی M تا Z
- Quetiapine – کوئتیاپین
- Quinine – کوینین
- Ranitidine – رانیتیدین
- Rasagiline – راساژیلین
- Reboxetine – رباکستین
- Rectal Laxatives – ملین‌های مقعدی
- Renal Failure/Ketogen Food – غذاهای کتوژنیک / نارسایی کلیوی
- Risperidone – ریسپریدون
- Rivaroxaban – ریواروکسابان
- Ropinirole – روپینی‌رول
- Rosiglitazone – روزیگلیتازون
- Salbutamol (Inhalation Preparation) – سالبوتامول (برای استنشاق)
- Salmeterol + Fluticasone Propionate – سالمترول + فلوتیکازون پروپیونات
- Senna – سنا
- Sertraline – سرترالین
- Simvastatin – سیمواستاتین
- Sodium Chloride (Skin) – کلرید سدیم (پوست)
- Sodium Picosulfate – سدیم پیکوسولفات
- Sodium Salts – نمک‌های سدیم
- Sodium Valproate – سدیم والپروات
- Solifenacin – سولیفناسین
- Soluble Neutral Insulin – انسولین خنثی محلول
- Spironolactone – اسپیرونولاکتون
- Sulfamethoxazole – سولفامتوکسازول
- Supplements & Compound Feeds – مکمل‌ها و خوراک‌های ترکیبی
- Tamsulosin – تامسولوسین
- Temazepam – تمازپام
- Thiamine – تیامین (ویتامین B1)
- Thioridazine – تیوریدازین
- Tiotropium – تیوتروپیوم
- Tolterodine Tartrate – تولترودین تارتارات
- Topical Anti-inflammatory Preparations – داروهای ضد التهاب موضعی
- Tramadol – ترامادول
- Trazodone – ترازوودون
- Trifluoperazine – تری فلوپرازین
- Trimethoprim – تری‌متوپریم
- Trospium Chloride – تروسپیوم کلراید
- Vehicles & Diluents – حامل‌ها و رقیق‌کننده‌ها
- Venlafaxine – ونلافاکسین
- Vitamin B Complex – کمپلکس ویتامین B
- Warfarin Sodium – وارفارین سدیم
- Zolpidem – زولپیدم
- Zopiclone – زوپیکلون
- Zotepine – زوتپین
نتیجه‌گیری
این داروها را مصرف نکنید. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف برخی داروهای رایج می‌تواند با افزایش یا کاهش ریسک ابتلا به دمانس مرتبط باشد. با توجه به اهمیت سلامت مغز و پیشگیری از بیماری‌های عصبی، آگاهی از داروهای مرتبط، مشورت مداوم با پزشک و بررسی واکسن‌ها و داروهای ضد التهاب می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند. تحقیقات آینده و کارآزمایی‌های بالینی می‌توانند مشخص کنند که کدام داروها می‌توانند برای پیشگیری یا کاهش پیشرفت دمانس مفید باشند.
سوالات متداول
آیا مصرف داروهای ضد افسردگی باعث دمانس می‌شود؟
خیر، ارتباط ممکن است ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند افسردگی یا دیابت باشد، نه خود دارو.
چه داروهایی ریسک دمانس را کاهش می‌دهند؟
برخی واکسن‌ها (هپاتیت A، تیفوئید، BCG) و داروهای ضد التهاب و ضد میکروب با کاهش ریسک مرتبط هستند.
آیا می‌توان بدون مشورت با پزشک دارو را تغییر داد؟
خیر، تغییر دارو بدون نظر پزشک می‌تواند خطرناک باشد.
ریسک دمانس در افراد سالمند چقدر افزایش می‌یابد؟
جمعیت سالمند در آینده افزایش خواهد یافت و احتمال ابتلا به دمانس نیز بیشتر خواهد شد؛ برنامه‌ریزی پیشگیرانه ضروری است.
آیا داروهای موجود می‌توانند درمان دمانس باشند؟
برخی داروها ممکن است اثر محافظتی داشته باشند، اما تحقیقات بالینی برای تایید این اثرات ضروری است.
منبع: daily mail
