واکسن سرطان لوزالمعده کشف شد. سرطان لوزالمعده یکی از مرگبارترین انواع سرطان است که دیر تشخیص داده می‌شود و حتی پس از درمان، احتمال بازگشت آن بالاست. اما کشف یک واکسن آزمایشی به نام ELI-002 2P، امید تازه‌ای برای بیماران ایجاد کرده است. این واکسن با هدف قرار دادن جهش ژنی KRAS، توانسته در فاز نخست کارآزمایی بالینی، شانس بقا و کنترل بیماری را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
زمان خواندن: ۴ ذقیقه
جزئیات واکسن سرطان لوزالمعده ELI-002 2P
به گزارش دکتر پرس به نقل از نشریه Nature Medicine، واکسنELI-002 2P با هدف قرار دادن جهش ژنی KRAS طراحی شده است؛ جهشی که در حدود ۹۰ درصد موارد سرطان لوزالمعده و ۴۰ درصد سرطان‌های روده بزرگ دیده می‌شود. این واکسن برخلاف بسیاری از واکسن‌های ضد سرطان، یک محصول آماده مصرف است و برای هر بیمار نیاز به ساخت اختصاصی یا آزمایش‌های پیچیده ژنتیکی ندارد.
عملکرد این واکسن بر پایه استفاده از پپتیدهای ویژه است که سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهند تا سلول‌های سرطانی دارای جهش KRAS را شناسایی و نابود کند. طراحی نوآورانه این پپتیدها به گونه‌ای است که ماندگاری بیشتری در غدد لنفاوی دارند؛ جایی که سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند. این ویژگی باعث ایجاد پاسخ ایمنی قوی‌تر و ماندگارتر در بیماران می‌شود.
بیشتر بخوانید: پیشگیری از سرطان دهانه رحم با تست پاپ اسمیر
نتایج فاز نخست کارآزمایی
در فاز نخست کارآزمایی واکسن سرطان لوزالمعده ELI-002 2P، ۲۰ بیمار مبتلا به سرطان لوزالمعده و ۵ بیمار با سرطان روده بزرگ شرکت داشتند. این بیماران به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی تومور خود، دارای جهش KRAS بودند که هدف اصلی این واکسن محسوب می‌شود.
تمام شرکت‌کنندگان پیش‌تر جراحی و شیمی‌درمانی را پشت سر گذاشته بودند، اما همچنان سلول‌های سرطانی پنهان در خون آن‌ها وجود داشت؛ سلول‌هایی که با روش‌های تصویربرداری قابل شناسایی نبودند، اما می‌توانستند باعث بازگشت بیماری شوند.
نتایج کلیدی واکسن سرطان لوزالمعده
نتایج اولیه کارآزمایی واکسن ELI-002 2P بسیار امیدوارکننده بوده است؛ به‌طوری که ۸۵ درصد بیماران واکنش ایمنی قوی علیه جهش KRAS نشان دادند و حدود دو-سوم آن‌ها توانستند سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را به طور کامل پاکسازی کنند. همچنین میانگین بقای بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده به ۲۹ ماه رسید که به شکل چشمگیری بالاتر از میانگین آمار معمول این بیماری است.
- ۸۵ درصد بیماران واکنش ایمنی قوی علیه KRAS داشتند.
- حدود دو‌سوم بیماران به پاکسازی کامل سلول‌های باقی‌مانده دست یافتند.
- میانگین بقای بیماران لوزالمعده به ۲۹ ماه رسید که بسیار بیشتر از آمار معمول است.
اهمیت علمی و آینده پژوهش واکسن جدید سرطان لوزالمعده
به گفته دکتر زو وینبرگ، سرپرست این کارآزمایی بالینی واکسن سرطان لوزالمعده، نتایج به دست آمده از فاز نخست بسیار فراتر از استانداردهای فعلی درمان سرطان لوزالمعده بوده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که واکسن ELI-002 2P می‌تواند رویکردی نوین و موثرتر در مقابله با این بیماری ارائه دهد.
در حال حاضر، فاز دوم کارآزمایی برای مقایسه عملکرد این واکسن با روش‌های درمانی مرسوم در حال اجراست. اگر نتایج مثبت همچنان ادامه داشته باشد، این واکسن می‌تواند به یک نقطه عطف مهم در درمان سرطان‌های مرگبار، از جمله سرطان لوزالمعده، تبدیل شود.
نتیجه‌گیری
واکسن سرطان لوزالمعده ELI-002 2P پتانسیل آن را دارد که رویکرد درمان سرطان لوزالمعده را دگرگون کند. این واکسن با هدف قرار دادن جهش ژنی KRAS و ایجاد پاسخ ایمنی قوی، می‌تواند در مقابله با سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از درمان‌های رایج موثر باشد. با وجود نتایج امیدوارکننده، این روش هنوز به تایید نهایی نهادهای نظارتی نیاز دارد. داده‌های اولیه حاکی از آن است که استفاده از این واکسن می‌تواند به شکل قابل توجهی نرخ بقا را افزایش دهد و احتمال بازگشت دوباره بیماری را کاهش دهد.
سوالات متداول
واکسن ELI-002 2P چه تفاوتی با واکسن‌های ضد سرطان دیگر دارد؟
این واکسن آماده مصرف است و نیاز به ساخت اختصاصی بر اساس تومور هر بیمار ندارد.
آیا این واکسن می‌تواند سرطان‌های دیگر را هم درمان کند؟
بله، چون جهش KRAS در برخی سرطان‌های دیگر مانند روده بزرگ نیز دیده می‌شود، این واکسن پتانسیل استفاده گسترده‌تری دارد.
این واکسن چه زمانی به بازار می‌آید؟
هنوز در فاز دوم کارآزمایی است و زمان عرضه بستگی به نتایج نهایی و تایید سازمان‌های دارویی دارد.
آیا این واکسن جایگزین جراحی یا شیمی‌درمانی می‌شود؟
فعلا به عنوان درمان تکمیلی پس از جراحی و شیمی‌درمانی استفاده می‌شود و جایگزین کامل روش‌های فعلی نیست.
