عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ ما همه گاه گاهی دوست داریم در یک روز تعطیل یا آخر هفته، کمی بیشتر بخوابیم. اما آیا می‌دانستید که خواب بیش از حد می‌تواند عوارض جدی برای ما به وجود آورد؟ در واقع، خواب بیش از حد با برخی خطرات جدی سلامتی مرتبط است و خواب‌آلودگی بیش از حد می‌تواند نشانه چندین مشکل پزشکی مختلف باشد.
پس، به چه مقدار خواب نیاز داریم؟ چه چیزی باعث خستگی شما می‌شود و چه کاری می‌توان انجام داد؟ در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.
زمان خواندن: 9 دقیقه
خواب زیاد (هایپرسومنیا) چیست؟
خواب بیش از حد به هایپرسومنیا یا خواب طولانی گفته می‌شود. این یک وضعیت است که در آن فرد در طول روز احساس خواب‌آلودگی بیش از حد دارد و ممکن است حتی پس از خواب طولانی نیز رخ دهد.
هایپرسومنیا غیر معمول است، معمولا مردان کمی بیشتر از زنان به آن مبتلا می‌شوند. افراد مبتلا به این وضعیت گاهی نیاز دارند تا برای احساس بهتر، شبانه ۱۰ تا ۱۲ ساعت بخوابند.
مقدار طبیعی خواب
طبق گفته بنیاد ملی خواب (National Sleep Foundation)، هفت تا نه ساعت خواب برای بیشتر بزرگسالان بین ۱۸ تا ۶۵ سال، مقدار طبیعی و سالم است. بیش از نه ساعت برای بزرگسالان، خواب بیش از حد یا طولانی محسوب می‌شود.
عوارض خواب زیاد برای سلامتی
ما اغلب درباره خطرات خواب ناکافی به ما یادآوری می‌شود. اما آیا می‌دانید که خواب بیش از حد نیز خطراتی دارد؟ در ادامه به عوارض مختلف خواب زیاد می‌پردازیم:
۱- زودرنج و بی‌قرار؟
این اختلال می‌تواند باعث شود افراد احساس سرزندگی نکنند و در طول روز همیشه خواب‌آلود باشند.
۲- بهانه‌ای برای خوابیدن طولانی
در آخر هفته‌ها و روزهای تعطیل، کسانی که هایپرسومنیا دارند ممکن است تا ۱۵ ساعت پشت سر هم بخوابند.
۳- مشکل هشدار دهنده
افراد با خواب طولانی اغلب برای بیدار شدن با ساعت زنگ‌دار مشکل دارند. همچنین ممکن است دیگران نیز نتوانند آن‌ها را به راحتی بیدار کنند.
۴- هایپرسومنیا کودکان
هایپرسومنیا از دوران کودکی شروع می‌شود. با این حال، تشخیص آن در کودکان دشوار است؛ زیرا آن‌ها به طور معمول بیشتر از بزرگسالان می‌خوابند. اصلی‌ترین علامت هایپرسومنیا کودکان، خواب‌آلودگی بیش از حد است؛ به طوری که نوپاها اغلب شب‌ها بیش از ۱۰ ساعت می‌خوابند.
۵- تاثیر خواب بیش از حد بر سلامت
عوامل سبک زندگی می‌توانند نقش داشته باشند که آیا فرد مستعد هایپرسومنیا است یا خیر. اگر به طور منظم خواب کافی نداشته باشید، بدن ممکن است تلاش کند با خواب بیش از حد جبران کند. با این حال، چندین روند نشان داده‌اند که خواب بیش از حد با نرخ بالاتر مرگ و بیماری و همچنین مشکلاتی مانند افسردگی مرتبط است.
۶- مشکلات تیروئید
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ تحقیقات نشان می‌دهند که چندین وضعیت سلامتی می‌توانند باعث خواب بیش از حد شوند. این موارد شامل مشکلات تیروئید هستند. پرکاری تیروئید می‌تواند مشکلات خواب ایجاد کند. این اختلال سیستم عصبی را بیش از حد تحریک می‌کند و باعث دشواری در به خواب رفتن می‌شود.
به همین ترتیب، کم‌کاری تیروئید، کمبود هورمون تیروئید می‌تواند باعث کند شدن بدن و احساس خستگی بیشتر شود. برداشتن جزئی یا کامل تیروئید می‌تواند منجر به خستگی یا کندی عملکرد شود و عوارض جانبی دیگری داشته باشد.
۷- بیماری قلبی
در حالی که خواب خوب برای قلب سالم ضروری است، مشکلات پزشکی مرتبط با خواب مزمن بیش از حد شامل بیماری قلبی نیز می‌شوند.
۸- آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال بالقوه جدی است که در آن تنفس بارها متوقف و شروع می‌شود. علائم هشداردهنده شامل خر و پف بلند یا مکرر، خواب بدون تازگی و خواب‌آلودگی یا خستگی در طول روز است. اگر فکر می‌کنید ممکن است آپنه خواب داشته باشید، فورا به پزشک مراجعه کنید. درمان می‌تواند علائم را کاهش دهد و ممکن است از مشکلات قلبی و سایر عوارض جلوگیری کند.
۹- اختلال عملکرد شناختی
طبق گفته Psychology Today، خواب بیش از حد می‌تواند عملکردهای شناختی را مختل کند. کسانی که خواب مزمن دارند، با خواب طولانی‌تر و شدیدتری مرتبط هستند که نشان داده شده است باعث اختلال در حوزه‌های شناختی سطح بالا، مانند تصمیم‌گیری می‌شود.
۱۰- افسردگی
خواب‌آلودگی بیش از حد نه تنها بر سلامت جسمی شما تاثیر می‌گذارد بلکه تاثیر زیادی بر سلامت روانی نیز دارد. اگر دچار افسردگی هستید، احتمالا بیشتر از کسانی که افسرده نیستند، خواب بیش از حد خواهید داشت.
۱۱- مصرف زیاد الکل
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ نوشیدن بیش از حد می‌تواند باعث خواب بیش از حد شود. مصرف مکرر و نزدیک به زمان خواب الکل می‌تواند ریتم خواب و بیداری را مختل کند و خواب با کیفیت را کاهش دهد که منجر به نیاز به خواب بیشتر می‌شود.
۱۲- خطر دیابت
خواب‌آلودگی شدید در طول روز ممکن است نشانه دیابت باشد. خواب کم یا زیاد می‌تواند با مشکلات سطح قند خون مرتبط باشد؛ نه فقط در افراد دیابتی بلکه در افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت هستند، طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹. در صورت شک، سطح قند خود را بررسی کنید.
۱۳- خواب بیش از حد و درد
اگر از درد کمر رنج می‌برید، خواب طولانی می‌تواند علائم شما را تشدید کند. دراز کشیدن طولانی مدت، به ویژه در موقعیت‌های نامناسب، باعث سفتی عضلات و افزایش درد و ناراحتی می‌شود.
۱۴- مشکلات باروری مردان
خواب بیش از حد، مانند خواب ناکافی، با مشکلات باروری مردان مرتبط است. باروری مردان با چرخه خواب و بیداری ارتباط دارد. اگر این چرخه مختل شود، احتمال باروری کمتر خواهد شد.
۱۵- مشکلات باروری زنان
طبق گزارشی از مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی آمریکا، خواب و اختلالات خواب به عنوان عوامل تعیین‌کننده سلامت زنان و رفاه آن‌ها شناخته شده است؛ به ویژه در زمینه چرخه قاعدگی، بارداری و یائسگی.
۱۶- اضافه وزن
حتی اگر اختلال خواب نداشته باشید، خواب بیش از حد به طور منظم می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت داشته باشد. به عنوان مثال، گاهی ارتباطی بین خواب طولانی و چاقی وجود دارد، هرچند الزاما رابطه علت و معلولی نیست. افرادی که مدت طولانی می‌خوابند ممکن است از افسردگی، سرطان یا سایر مشکلات رنج ببرند که می‌تواند منجر به چاقی شود.
۱۷- افزایش خطر سکته مغزی
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ طبق گفته Science Focus، خواب بیش از حد و چرت‌های طولانی می‌توانند خطر سکته مغزی را تا ۸۵ درصد افزایش دهند. افرادی که شب‌ها بیش از ۹ ساعت می‌خوابند یا به طور منظم بیش از ۹۰ دقیقه چرت می‌زنند، تا یک‌چهارم بیشتر از کسانی که کمتر می‌خوابند، در معرض سکته هستند.
۱۸- افزایش خطر مرگ و میر کلی
با توجه به مشکلات سلامتی مرتبط مانند چاقی، بیماری قلبی و سکته، خواب طولانی با افزایش خطر کلی مرگ و میر مرتبط است.
۱۹- تکه تکه شدن خواب
تا حدودی به شکل پارادوکس، خواب بیش از حد می‌تواند منجر به چیزی به نام تکه تکه شدن خواب شود، اصطلاحی که پارامترهایی مانند بیداری پس از شروع خواب و کاهش کارایی خواب را توصیف می‌کند.
۲۰- کمبود انگیزه
صرف زمان زیاد در رختخواب می‌تواند باعث کاهش انگیزه شود و خطر کمتری برای وقت‌گذرانی در فعالیت‌های مفید مانند ورزش ایجاد کند.
۲۱- خواب بیش از حد و شخصیت درون‌گرا
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ گفته شده است که خواب طولانی با شخصیت‌های درون‌گرا مرتبط است. درون‌گراها به طور معمول ساکت و خجالتی هستند. آن‌ها برای شارژ شدن از زندگی روزمره نیاز به تنهایی دارند. اما مشکل اینجاست: درون‌گراها کمتر خواب با کیفیت تجربه می‌کنند.
علاوه بر این، آن‌ها در طول روز انرژی و هوشیاری کمتری دارند و کمتر به طور منظم شب‌ها می‌خوابند؛ الگوهای خواب مختل که آن را در طول روز، روزهای تعطیل و آخر هفته جبران می‌کنند.
۲۲- نارکولپسی
نارکولپسی یک اختلال مزمن خواب است که با خواب‌آلودگی شدید در طول روز و حملات ناگهانی خواب مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب نمی‌توانند برای مدت طولانی بیدار بمانند؛ صرف نظر از شرایط. درمانی برای نارکولپسی وجود ندارد اما داروها و تغییرات سبک زندگی می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند.
راهکار برای داشتن خواب منظم
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ ثبت عادات خواب در یک دفترچه، مانند زمان به خواب رفتن، زمان بیدار شدن و تعداد دفعات بیدار شدن، ایده خوبی است. بدین ترتیب پزشک می‌تواند الگوها و مقدار خواب را بررسی کند. جزئیات را برای حدود یک هفته قبل از تعیین وقت ملاقات جمع‌آوری کنید.
در مرحله‌ای ممکن است بخواهید شب را در یک مرکز خواب بگذرانید که به مانیتورهایی مجهز است که فعالیت مغز، حرکت چشم، حرکت پا، ضربان قلب و غیره را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش خواب، پلی‌سومنئوگرافی نام دارد و برای تشخیص اختلالات خواب استفاده می‌شود.
نکات برای خواب بهتر شامل خوابیدن و بیدار شدن در یک زمان مشخص هر روز، حتی در آخر هفته‌ها است. ابتدا ممکن است سخت باشد، اما هدف این است که بدن شما شرطی شود تا در آن زمان انتظار خواب داشته باشد و در نهایت ریتمی ایجاد شود که خواب راحت‌تر و کمتر طولانی شود.
نتیجه‌گیری
عوارض خواب زیاد برای سلامتی چیست؟ خواب بیش از حد، یا هایپرسومنیا، می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. از افزایش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و سکته گرفته تا مشکلات باروری، افسردگی و کاهش عملکرد شناختی، خواب بیش از حد یک مسئله جدی است که نباید نادیده گرفته شود.
رعایت برنامه خواب منظم، ارزیابی علائم خواب‌آلودگی و مراجعه به پزشک در صورت نیاز، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات ناشی از خواب طولانی کمک کند. به یاد داشته باشید، نه کم‌خوابی و نه پرخوابی برای بدن مفید نیست؛ تعادل، کلید سلامت و انرژی روزانه است.
سوالات متداول
خواب بیش از حد چند ساعت است؟
بزرگسالان بیش از ۹ ساعت خواب در شب را خواب بیش از حد می‌دانند. این مقدار ممکن است در کودکان و نوجوانان متفاوت باشد.
علائم هیپرسومنیا چیست؟
علائم شامل خواب‌آلودگی مداوم در طول روز، احساس خستگی پس از خواب طولانی، مشکل در بیدار شدن و کاهش تمرکز و انگیزه است.
آیا خواب زیاد می‌تواند منجر به بیماری شود؟
بله، تحقیقات نشان می‌دهد خواب طولانی می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، دیابت، افسردگی و مشکلات باروری را افزایش دهد.
چگونه می‌توان از خواب بیش از حد جلوگیری کرد؟
رعایت برنامه خواب منظم، محدود کردن مصرف الکل و قند، ورزش منظم و مشورت با پزشک در صورت علائم مداوم، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
آیا همه افرادی که زیاد می‌خوابند بیمار هستند؟
خیر، برخی افراد به طور طبیعی نیاز به خواب طولانی‌تر دارند اما اگر خواب بیش از حد با خستگی مداوم یا کاهش عملکرد همراه باشد، بهتر است ارزیابی پزشکی انجام شود.
آیا خواب بیش از حد با وزن و چاقی مرتبط است؟
بله، مطالعات نشان می‌دهد خواب طولانی و بی‌کیفیت می‌تواند با افزایش وزن و چاقی مرتبط باشد، هرچند رابطه مستقیم علت و معلولی همیشه ثابت نشده است.
